Choosing wisely edo jakintsua eta zuhurra nola aukeratu (2. zatia)

Amerikako Geriatria Elkartearen webgunean argitaratu da aurten osasun arloko profesionalei eta familiei zuzendutako gomendioen bigarren atala, horiek babesten dituzten ebidentzien pisua argudiatuz*.

1. Dementziarako azetilkolinesterasaren inhibitzaileak (donepeziloa, galantamina, rivastigmina) ez agintzea onura kognitiboak eta digestioaren ondorio sekundarioak aldizka baloratu gabe.

Klinikoek, zaintzaileek eta pazienteek helburu kognitiboak, jokabidezkoak eta funtzionalak adostu eta gainbegiratu behar dituzte. Dementziaren hezkuntza-alderdiak, neurri dietetikoak, ariketa sustatzea eta ingurumenarekiko jokabide-erabilera egokia bermatu behar dira. Ondorio onuragarriak eta arriskuak 12 astera berrikustea gomendatzen da.

2. Ez gomendatzea kolorekaleko, bularreko edo prostatako minbiziaren baheketa, bizi-itxaropena eta testaren, gaindiagnostikoen eta gaintratamenduen arriskuak kontuan hartu gabe.

Prostatako minbizian 1055 baheketa egin behar dira, NNT 37 batekin, 11 urtean heriotza saihesteko; kolorektoan edo bularrean 1000 baheketa-paziente behar dira, 10 urtean heriotza saihesteko. 10 urtetik beherako bizi-itxaropena duten pazienteen kasuan, berehalako arriskuen eraginpean jartzen dira, onura gutxirekin.

3. Zaharretan anorexia edo kakexia tratatzeko gosearen estimulatzaileak edo gehigarri hiperkalorikoak erabiltzea saihestu behar da, gizarte-euskarria optimizatu behar da, elikadura egokirako laguntza eman behar da eta pazienteen eta haien zaintzaileen helburuak eta itxaropenak zehaztu behar dira.

Osagarri hiperkalorikoek eta megestrol azetatoak adinekoen pisua handitzen dute, eta ez dago ebidentziarik bizi-kalitatean, egoera afektiboan, funtzionalean edo biziraupenean emaitzak hobetzen dituenik. Megestrol azetatoa eta ziproheptadina dira apetituaren estimulatzaileak, eta ez dira egokiak Beersen 2012ko irizpideetan. Mirtazapinak pisua eta gosea areagotzen ditu depresioaren aurkako tratamenduan dauden pazienteetan.

4. Ez da medikaziorik preskribatu behar agindutako tratamendua aldez aurretik berrikusi gabe.

Polimedikazioak albo-ondorioak eta preskripzio desegokia izateko arriskua areagotzen du, itsaspen-arazoak erraztuz, eta erorketa-arriskua eta narriadura funtzional eta kognitiboa areagotzen ditu. Erregimen terapeutiko aktiboaren berrikuspenak arrisku handiko sendagaiak, interakzioak, farmako desegokiak eta terapia espezifikoen beharra identifikatzen ditu. Berrikuspenak gutxienez urtekoa izan behar du, eta preskripzio-kalitatearen adierazlea izan behar du.

5. Ospitaleko deliriuma duten adineko pazienteen jokabide-sintomak maneiatzeko murrizketa fisikoko neurriak saihestea.

Eldarnioak maneiu terapeutikoa zailtzen du, murrizketa-neurriek eraginkortasun gutxi dute, lesioak eta hilkortasuna sortzeko arriskua dute eta asaldura areagotzen dute. Alternatiba eraginkorrak daude deserosotasuna eragiten duten kausak identifikatuz prebenitzeko eta tratatzeko, ingurumen-aldaketen bidez, diziplinarteko talde baten bidez eta familiaren laguntzarekin.

http://www.americangeriatrics.org/health_care_professionals/clinical_practice/clinical_guidelines_recommendations/choosing_wisely2014

“No hay medicina que cure lo que no cura la felicidad. “

Gabriel García Márquez (1927-2014)